W pierwszych dwóch wpisach o londyńskim metrze przedstawiliśmy podstawowe dane statystyczne i ciekawostki o nim (klik), a także podział miasta na strefy komunikacyjne odwzorowany na słynnej mapie, która stała się symbolem stolicy Wielkiej Brytanii (klik). Tym razem przyjrzymy się poszczególnym liniom popularnej „tuby”, jej stacjom oraz rodzajom biletów i ich cenom. Jeśli chodzi o tę ostatnią kwestię, niestety poruszanie się transportem publicznym po Londynie należy do najdroższych na świecie – przykładowo bilet na pojedynczy przejazd metrem kosztuje aż 4,50 funta, nawet jeśli jedziemy tylko jedną stację. Da się jednak obniżyć tą kwotę nawet o połowę – podpowiemy jak.
Linie i stacje
Pomimo angielskiej nazwy „underground”, wskazującej na podziemne położenie, jedynie ok. 45 procent z łącznej długości 402 kilometrów tras londyńskiego metra znajduje się pod ziemią, a reszta przebiega na powierzchni. W sumie obsługuje ono 270 stacji, które są swego rodzaju punktami orientacji w terenie, a w ogłoszeniach o pracy, czy mieszkaniu ich nazwa jest zawsze wymieniana, podobnie jak w przewodnikach turystycznych, np. przy podawaniu lokalizacji zabytków stolicy Wielkiej Brytanii. Ich pełna lista dostępna jest tu, natomiast poniżej można skorzystać z przesuwalnej mapy metra z wyszukiwarką stacji:
Obecnie metro w Londynie obsługuje 11 linii, które zapewniają transport w obrębie ścisłego centrum miasta oraz łączą je z przedmieściami. Każda z nich ma swoją unikalną nazwę i przedstawiana jest odrębnym kolorem na mapach i wszelkich materiałach informacyjnych. Na kolor ten pomalowane są również poręcze w pociągach danej linii.
Linie dzielą się na dwa podstawowe typy: sub-surface oraz deep line. Starsze linie sub-surface, które budowane były metodą odkrywkową i pierwotnie wykorzystywały lokomotywy parowe, mają obie pary torów ułożone w jednym tunelu i znajdują się średnio 5 metrów pod ziemią. Z kolei budowane później deep line składają się z dwóch równoległych tuneli wydrążonych średnio 20 metrów pod ziemią za pomocą specjalnej tarczy. Linie sub-surface posiadają skrajnię nieznacznie większą od standardu brytyjskich kolei, natomiast na trasach deep line jest ona znacznie mniejsza. Podziemne odcinki tras linii deep line, jak również stacje na nich, mają półkolisty kształt, przypominający rurę, skąd wywodzi się potoczna nazwa londyńskiego metra „The Tube”, co oznacza właśnie „rurę”. Większość linii (z wyjątkiem Victoria oraz Waterloo & City) posiada odcinki zarówno podziemne, jak i naziemne.
Ze względu na znaczące różnice skrajni obu typów linii, mają one inny rodzaj taboru (ang. stock). Pociągi kursujące na liniach deep line oznaczane są przeważnie rokiem ich zamówienia (np. 2012 Stock), a tabor sub-surface ma w nazwach litery oraz (ewentualnie) ich liczbowe rozwinięcia (np. D Stock). Najstarsze używane obecnie składy pochodzą z roku 1960.
Linia i jej kolor | Data otwarcia | Długość | Od-do | Liczba stacji | Typ |
Bakerloo | 1906 | 23,2 km | Elephant & Castle – Harrow & Wealdstone | 25 | Deep level |
● Na tej linii znajduje się najbardziej ruchliwa stacja całego londyńskiego metra – Waterloo, która obsługuje także linie Jubilee, Northern i Waterloo & City) oraz najbardziej ruchliwa stacja, która nie ma połączeń z koleją (National Rail) – Oxford Circus (obsługuje również linie Central i Victoria). |
|||||
Central | 1900 | 74 km | Ealing Broadway lub West Ruislip – Woodford (przez Hainault) lub Epping | 49 | Deep level |
● Najdłuższa linia „tuby” i przewożąca największą po Northern Line liczbę pasażerów rocznie. |
|||||
Circle | 1871 | 27,2 km | Hammersmith – Edgware Road | 36 | Sub-surface |
● Nazwa („kolista linia”) wzięła się z tego, iż w latach 1949-2009 pociągi jeździły na niej w ruchu ciągłym, po pętli. |
|||||
District | 1868 | 64 km | Upminster i Ealing Broadway – Richmond lub Wimbledon (z odgałęzieniami do Edgware Road i Olympia) | 60 | Sub-surface |
● Skomplikowany układ linii powoduje, że w praktyce pociągi tej linii kursują na 5 różnych trasach. |
|||||
Hammersmith & City | 1864 | 25,5 km | Hammersmith – Barking | 29 | Sub-surface |
● Została formalnie wydzielona z linii Metropolitan dopiero w 1990 r. |
|||||
Jubilee | 1979 | 36,2 km | Stanmore – Stratford | 27 | Deep level |
● Najnowsza linia londyńskiego metra. |
|||||
Metropolitan | 1863 | 66,7 km | Aldgate – Amersham (z odgałęzieniami do Chesham, Watford i Uxbridge) | 34 | Sub-surface |
● Najstarsza linia metra w Londynie (i na świecie). |
|||||
Northern | 1890 | 58 km | Morden – Edgware, Mill Hill East lub High Barnet (z dwoma odgałęzieniami w centralnym Londynie) | 50 | Deep level |
● Powstała poprzez połączenie dwóch linii: „płytkiej” z 1890 i głębokiej z 1907 r. |
|||||
Piccadilly | 1906 | 71 km | Cockfosters – Heathrow lub Uxbridge | 53 | Deep level |
● Łączy lotnisko Heathrow z centrum. |
|||||
Victoria | 1968 | 21 km | Walthamstow Central – Brixton | 16 | Deep level |
● Najstarsza tzw. głęboka linia (deep level). |
|||||
Waterloo & City | 1898 | 2,5 km | Waterloo – Bank | 2 | Deep level |
● Najkrótsza linia metra w Londynie – kursuje jedynie między dwoma stacjami: Waterloo i Bank. |
Uwaga! Obecnie trwa największa w historii przebudowa londyńskiego systemu transportu, która umożliwi znaczną poprawę przepustowości metra – modernizowane są m.in. stacje, torowiska i sygnalizacja. W związku z tym pasażerowie mogą napotkać na poważne utrudnienia w przemieszczaniu się po Londynie, zwłaszcza w weekendy. Ponadto, w godzinach szczytu, czyli od 6:00 do 9:30 i od 16:00 do 19:00 w dni powszednie, a także w weekendy, gdy odbywają się jakieś publiczne wydarzenia i imprezy (np. koncerty, wyprzedaże, urodziny królowej) czy nawet jest po prostu słoneczny dzień, trzeba się liczyć z dużym tłokiem, a na najpopularniejszych stacjach może się udać wsiąść dopiero do 3-4 pociągu. Transport for Londyn (TfL), jednostka zarządzająca transportem publicznym w stolicy Wielkiej Brytanii, udostępnia aktualizowane na bieżąco dane o stanie ruchu na poszczególnych liniach metra na swojej stronie internetowej. Sumaryczną tabelę, uwzględniającą również Overground i DLR, zamieszczamy obok. |
Bilety i ceny
Podróżowanie londyńskim metrem nie należy do najtańszych, ale można ograniczyć koszty do minimum wybierając odpowiednie rodzaje biletów.
W zależności od stref, w których podróżujemy, za pojedynczy przejazd metrem zapłacimy od £4,50 wzwyż. Żeby nie przepłacać, zwłaszcza jeśli nasz pobyt w Londynie trwa dłużej niż dzień, warto korzystać z Oystercard, czyli miejskiej karty magnetycznej, którą można doładowywać na stacjach metrach, w większości sklepów lub przez internet. Używając jej, za jeden przejazd, w zależności od strefy, zapłacimy od £2,10 wzwyż.
Jeśli będziemy jeździć metrem często, warto kupić bilet okresowy Travelcard, np. na 1, 3 dni, tydzień lub miesiąc. Cena 1-dniowej Travelcard wynosi od £7,30 wzwyż, w zależności od tego, w których strefach miasta będziemy jeździć (centrum, czyli 1 strefa, jest najdroższa) oraz od tego czy bilet jest ważny także w godzinach szczytu (4.30 – 9.30 rano).
Dokładny cennik komunikacji miejskiej w Londynie (obowiązujący w 2013 roku) zamieściliśmy w osobnym wpisie na naszym blogu (klik).
W kolejnych dwóch wpisach dotyczących metra w Londynie przedstawimy praktyczne rady i informacje dla pasażerów oraz opiszemy jak podróżować nim od strony „technicznej”.
Tagi: karta oyster, londyn, londyn metro, londyn metro bilety, londyn metro ceny, londyn metro linie, londyn metro pociągi, londyn metro stacje, londyn transport, metro w londynie, Transport for London